9 Ocak 2011 Pazar

Bilinçli Alışverişin Altın Kuralları

Günümüzde tüketim alışkanlıkları sürekli değişim gösterirken, tüketici şikayetlerinin her geçen gün artması ise bilinçli alışverişin önemini ön plana çıkarıyor.

Alışverişten para ve zaman kaybederek dönmemek için öncelikle ihtiyaçların belirlenmesi gerekiyor. Mağazaların sakin olduğu saatlerde alışverişe çıkmak da bir diğer altın kural. En önemlisi ise tüketici haklarını öğrenebilmek.

Bilinçli alışveriş yapmakve yapılan alışveriş sonucu mağdur duruma düşmemek için bazı kurallaradikkat etmek gerekiyor. Bu kuralların başında ise alışverişin planlanması geliyor. Planlanmadan yapılan alışveriş, ihtiyaç dışında gereksiz ürünlerin alınmasına neden olurken, para ve zaman kaybına da yol açıyor.

Bir ürünü tercih ederken fiyat, kalite, işlevsellik ve servis ağının genişliği gibi faktörlerin dikkate alınmasını öneren uzmanlar, bu kriterleri dikkate almadan ürünün reklamından veya uluslararası birmarkayı taşımasından etkilenmenin ise doğru olmadığını belirtiyor.

Fiyatı uygun olan mallar arasında kararsız kalınması halinde Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzu, garanti belgesi veya standartlarauygun olanların tercih edilmesi önerilirken, çarşı ve mağazaların sakin olduğu saatlerde alışveriş yapmak ise ürünleri en iyi şekilde incelemeyi ve satıcıların alıcılara daha çok vakit ayırmasını sağlıyor.

MUTLAKA TÜKETİCİ HAKLARI
Alışverişte en önemli altın kurallardan biri de haklarını bilerek alışveriş yapmak.

Halen satıcılar ve tüketiciler arasındaki birçok uyuşmazlık ticaret mahkemelerinde ve hakem heyetinde çözümlenmeyi beklerken, yapılan alışverişten mağdur duruma düşmemek için tüketici haklarını öğrenmek önemli artı sağlıyor. Uzmanlar, bu konuda ise şu önerilerde bulunuyor:

“Ayıplı mal ve hizmeti kabul etmeyin. Satın aldığınız malın ayıplı çıkması halinde 30 gün içinde bedel iadesini, değiştirilmesini,indirim yapılmasını veya ücretsiz tamirini isteyebilirsiniz. Taksitli alışverişlerinizde sözleşme yapın. Satıcı sizden borç toplamınız tutarında tek senet isteyemez. Senetlerinizin her bir taksit için ayrıve adınıza düzenlenmesini isteyebilirsiniz.”

KAPIDAN SATIŞLAR
Kapıdan satışların tüketiciyi en fazla zarara uğratan satışlar olduğunu da hatırlatan uzmanlar, kesinlikle kapıdan satışlardaki vaatlere kanılmaması gerektiğini belirtiyor.

Garanti süresi içinde veya dışında servise verilen ürünlerle ilgili mutlaka servis fişi alınması istenirken, etiketsiz ürünlerin alınmaması da öneriler arasında bulunuyor. Kasa fiyatı ile etiket fiyatı arasında fark olması halinde ise tüketicinin lehine olan fiyatın geçerli olduğu hatırlatılıyor.

Abartılı reklam ve ilanlarla kampanya düzenleyen firmalara karşı dikkatli olunması uyarısında da bulunan uzmanlar, karşılaşılan sorunlarla ilgili, tüketici derneklerinin yanı sıra kent merkezlerinde sanayi ve ticaret müdürlüklerine, ilçelerde ise kaymakamlık binalarında faaliyet gösteren hakem heyetlerine ve ticaret mahkemelerine başvurulması tavsiyesinde bulunuyor.

Tüketici dernekleri ile Ticaret ve Sanayi İl Müdürlüğü kaynaklarından yapılan derlemeye göre, bilinçli tüketimin kuralları ana hatlarıyla “alışverişin planlanması, yapılması ve yapılan alışverişin değerlendirilmesi” şeklinde üç aşamadan oluşuyor. İhtiyaç duyulmadığı halde satın alınan ürünün veya hizmetin karşılığını göremediğinden yakınan tüketiciler, bunun önüne geçebilmek ve bütçeden ayrılan payın verimli kullanılmasını sağlayabilmek için bilinçli alışveriş yapmanın kurallarını yerine getirmek durumunda.
Yaz tatilinin sona erdiği ve eğitim harcamalarının yoğunlaştığı Eylül ayında, ihtiyaç duyulan ürünün iyi tespit edilmesi, bilinçli alışverişin temelini oluşturuyor. Satın alınması düşünülen ürünün, kalitesi, çeşitleri, kullanım özellikleri hakkında araştırma yapılması ve zamanlama, alışverişte tüketici memnuniyetini artırırken, önceden hazırlanan liste de ihtiyaç dışındaki ürün tüketiminin önüne geçiyor.
Tüketici dernekleri ile Ticaret ve Sanayi İl Müdürlüğü’nün yayınladığı kaynaklarda yer alan, tüketicilerin alışveriş sırasında dikkat etmesi gereken konular şunlar:
*Alışverişe aç çıkmayın: Gereksiz harcama yapmamak için alışverişe yorgun ve aç çıkmamaya dikkat edin. Bir ürünün reklamından ya da uluslararası bir markası olmasından etkilenmeyin. Özellikle dayanıklı tüketim mallarında fiyat, kalite, işlevsellik ve servis olanakları gibi ayrıntıları arayın.
*Türkçe kullanma kılavuzu, garanti belgesi ve TSE standartlarına uygun olanları tercih edin. Garanti belgesini satıcıya mutlaka onaylatın. Nakliye veya montaj ücretinin fiyata dahil olup olmadığını mutlaka sorun.
*Yabancı bir ürünün aynı kalitede yerlisi varsa bir de ona göz atın. Hem bütçeniz için daha hesaplı olabilir hem de yerli sanayinin gelişmesine katkı sağlarsınız.
*Ürünün kullanım özelliklerini iyi inceleyin ve beklentilerinizi karşıladığından emin olun. Yanlış kullanım sonucu ortaya çıkabilecek durumların tek sorumlusu tüketicidir.
*Performansı bir süre kullandıktan sonra ortaya çıkacak ürünlerde paranın tamamını ödemeyin. Satıcının tek senet talebini kesinlikle kabul etmeyin ve her taksit için ayrı bir senet hazırlatın.

DEĞERLENDİRME
Alışverişten sonra kendinize şu soruları sorun:
*Bu ürüne gerçekten ihtiyaç var mıydı?
*Satın alma amacına hizmet etti mi?
*İhtiyaca uygun kalite seçilebildi mi?
*Satın almadan önce işe yarayacak tüm bilgilerden yararlanıldı mı?
*Kullanımı ve bakımı istenen şekilde gerçekleşiyor mu?
*Bütçe ve piyasa olanakları açısından uygun zamanda mı satın alındı?
Yaptığınız alış verişlerde aldanmamak, aldatılmamak için bilinçli olmak zorundasınız. Sizlerin, 6 önemli kuralda bu hususlardaki haklarınızı öğrenmenizi ve yasal haklarınızı kullanmanızı öneriyoruz.
Melekler Mekanı - bilinçli alışverişin kuralları!
Ayıplı olan mal ve hizmetleri kabul etmeyin!
Satın aldığınız mal ayıplı olabilir ya da size sunulan hizmet ayıplı bulunabilir. Satın aldığınız malın, ayıplı olduğunu anlarsanız, 15 gün içerisinde, bu malı satıcıya geri vererek; ödediğiz mal bedelinin iade edilmesini ya da aynı kalitede bir ürünle değiştirilmesini, ücretsiz onarımını, ayıbın nedeni kadar indirimin yapılmasını isteyebilirsiniz. Satıcı bu isteminizi reddemez. Hizmetin ayıplı olduğunu görürseniz derhal en geç 30 gün içinde, yeniden yapılmasını, ödediğiniz bedelin iadesini isteyebilirsiniz.

Sözleşmesiz Taksitli Alış-Veriş Yapmayın!
Taksitli ve ön ödemeli satışlarda yazılı sözleşme yapılması ve bu sözleşmenin bir örneğinin de size verilmesi zorunludur. Sözleşmeler sonrasında, sizi mağdur edebilecek beklenmedik bir durum ile karşı karşıya bırakacak bilgi eksiklikleri olmamalıdır.

Kampanyalı Satışlara Dikkat Edin!
Kampanyalı satışlarda, haklarınızın yasal dayanağı, imzaladığınız sözleşme olacaktır. Sözleşmede bilinmedik bir husus olmamasına dikkat etmelisiniz. Üretici firmanın mutlaka garanti belgesinin bulunmasına dikkat ediniz. Sözleşme dışında senet veya çek imzalamayınız. Ödeyeceğiniz tutara karşı da banka teminat mektubu isteyiniz. İlan ve taahhüt edilen mal veya hizmetin ayıplı bulunması halinde, satıcı, bayi, acenta, temsilci, imalatçı-üretici ve ithalatçı hep birlikte ve müteselsilen (zincirleme) sorumludurlar.

Kapıdan Alışverişe Dikkat!
Kapıdan satışlar tüketicileri daha çok zarara uğratan satış biçimidir. Kapıdan alışveriş yapmak zorunda kalırsanız, özellikle tarihsiz ve eski tarihli sözleşmeleri imzalamamanız gerekmektedir. 7 gün içerisinde, karşı tarafa hiçbir gerekçe göstermeksizin, satın almaktan cayma hakkınız bulunmaktadır. Ancak, iş bu cayma bildiriminiz sözlü olmamalı, kesinlikle iadeli taahhütlü mektup ile Tüketiyi Koruma Derneğince yada tarafınızca noter aracılığı ile yapılmalıdır. Bu konudaki hak aramanızı, üyesi olacağınız Tüketiciyi Koruma Derneği'nin kanalıyla yapmanız size daha az mali külfet getirecektir.

Satıcıya bildiriminizin ulaşmasını izleyen 10 gün içinde, satıcı sizden aldığı parayı, kıymetli evrakı ve sizi borç altına sokan her türlü belgeyi iade etmek yanısıra 20 gün içinde de malını geri almak zorundadır.

Etiketsiz Ürünleri Almayın!
Perakende satışlerda sunulan ürünlerin veya ambajlarının üzerinde o malın; cinsinin, fiyatının, malın işletmeye giriş tarihinin, yerli yada ithal olduğunu bildiren etiketin bulundurulması gerekmektedir.

Garanti Belgesi Almayı Unutmayın!
Üreticiler, ithalatçı firmalar, sanayi malları için garanti belgesi düzenlemek zorundadırlar. Bunun yanısıra bir yıldan az olmaması gereken garanti süresi içinde oluşabilecek arızaların ücretiz giderilmesini (parça değiştirilmesi dahil) sağlamak zorundadırlar. Garanti süresi içerisinde aynı arızanın 2 den fazla, değişik arızaların ise 4 den fazla olmasında, ürünün aynı kalitede yeni bir ürün ile değiştirilmesini isteme hakkınızın bulunduğunu unutmayınız...!

Yetkili Servisleri Tercih Edin!
Üretici veya ithalatçı firmalar, sattıkları sanayi mallarının bakım ve onarımı için yeterli sayıda servis istasyonu kurmak ve teknisyen bulundurmak zorundadırlar. Ürünün serviste kalış süresi, hiçbir gerekçe ile, 30 iş gününü geçemez. (Sanayi malların satış sonrası hizmetleri hakkında tebliğe'ne göre)

EVRENSEL TÜKETİCİ HAKLARI
Tüketicilerin Temel Gereksinimlerinin Karşılanması Hakkı
Barınma, ısınma, aydınlanma, içecek su bulma, ulaşım haberleşme, tüketicinin en temel haklarıdır.

Sağlık ve Güvenliğin Korunması Hakkı
Satışa sunulan her türlü mal ve hizmetin yaşam ve sağlık açısından tüketicilere zarar vermeyecek kalite ve nitelikte olması hakkıdır.

Ekonomik çıkarların korunması hakkı (Mal ve Hizmetlerin Serbestçe Seçilmesi Hakkı)
Tüketicilere sunulan ürün ve hizmetlerin nitelikli , kaliteli ve uygun fiyattan sunulması, satış sonrası hizmetlerin yeterli düzeyde ve yaygınlıkta olması yanında, sözleşmelerdeki haksız hükümlerin olmaması ve baskıyı yaratan satış yöntemlerine karşı korunma hakkıdır.

Bilgi edinme ve eğitilme hakkı
Mal ve hizmeti satın alırken doğru karar vermeye yardımcı olacak bilgilerin edinmesi; yanlış, yanıltıcı reklamlar,etiket ile ambalaja karşı korunma ve sorumlu tüketiciler olarak bilincin gelişimi için eğitilme hakkıdır.

Zararların karşılanması hakkı ( Tazmin edilme hakkı)
Satın alınan ürün yada hizmetin öngörülen nitelikte olmaması durumunda kusurlu malın geri alınması,değiştirilmesi kusurlu hizmetin yeniden görülmesi,zararın karşılanması hakkıdır.

Temsil edilme hakkı (Sesini duyurma hakkı)
Örgütlü tüketicilerin, hükümetlerin ekonomik politikalarının oluşturulması dikkate alınması,kamu organlarında temsili, firmalarda özellikle ürün geliştirme aşamasında görüş alınması ve denetlemelerde gönüllü olarak bulunma hakkıdır.

Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı
Sağlık koşullarına uygun Ekolojik dengenin bozulmadığı bir çevrede yaşayarak, çevresel tehlikelerde korunup gelecek kuşaklar için doğayı koruma hakkıdır.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder